کتاب آوای بی صدا اثر شاتون استاکر ترجمه فاطمه سیارپور نشر میچکا

آیا تا به حال به قصه‌هایی فکر کرده‌اید که می‌توانند زندگی انسان‌های دیگر ‌را دگرگون کنند؟
تا حالا کنجکاو شده‌اید که چنین قصه‌هایی چطور ساخته شده‌اند؟
نه فقط آن قصه‌هایی که زندگی شما را تغییر داده‌اند، بلکه بسیاری از افسانه‌ها و حکایت‌هایی که نسل‌به‌نسل شنیده‌ایم، چطور شکل گرفته‌اند؟
شاید از خود پرسیده‌اید این قصه‌های محشر چگونه به وجود آمده‌اند؟

خیلی از قصه‌ها و حکایت‌ها را نمی‌دانیم چه کسی ساخته است. بسیاری از آن‌ها گوینده‌ی مشخصی ندارند. بلکه در طول تاریخ، قصه‌گویان بی‌شماری آن‌ها را بازآفرینی کرده‌اند و هرکدام با ذوق و سلیقه‌ی خود چیزی به آن‌ها افزوده‌اند تا به شکلی که امروز می‌شناسیم، رسیده‌اند: اما یک چیز را نمی‌توان انکار کرد:

در آغاز، همیشه انسانی در کار بوده است و بعد انسان‌های دیگر. اگر انسان نبود، قصه‌ای هم نبود. بسیاری از این داستان‌ها، سرگذشت واقعی انسان‌هایی هستند که همچون قهرمانان عمل کرده‌اند: شجاع بوده‌اند، فداکاری کرده‌اند، شکست را به‌راحتی نپذیرفته‌اند و تا جایی که توانسته‌اند تلاش کرده‌اند و موفق شده‌اند.

داستان «آوای بی‌صدا» یکی از آن‌هاست.

داستان دختری به نام ایولین که از کودکی عاشق موسیقی بود اما روزی رسید که متوجه شد شنوایی‌اش را از دست خواهد داد. دیگران به او گفتند باید موسیقی را کنار بگذارد. اما ایولین راه خودش را رفت. اوج داستان آن‌جاست که با وجود از دست دادن تدریجی شنوایی، تصمیم گرفت وارد گروه ارکستر شود. در این لحظه حساس، او نه زانوی غم بغل گرفت و نه به پناهگاه امن خانه برگشت با شجاعتی بی‌نظیر تصمیم گرفت وارد اجتماع شود و در کنار دیگران، به انسانی مفید تبدیل شود. ارکستر در این‌جا نمادی از جامعه است؛ جایی که همه باید با هماهنگی کامل، کاری مشترک انجام دهند.

داستان «آوای بی‌صدا» داستان تلاش دختری است که با وجود نقص جسمی، راهی را که دوست داشت رها نکرد و همین تلاش در مسیر موسیقی___کاری که عمیقاً به شنوایی وابسته است__ او را از دیگران متمایز کرد. قصه‌ی زندگی او الگوی خیلی‌ها شد و خودش تبدیل به قهرمانی برای دختران شد. خوب است در این‌جا نگاهی هم به تصویرهای کتاب بیندازیم. تصویرها با توجه به واقع‌گرایانه بودن داستان، شکلی رئالیستی دارند و خبری از عناصر خیالی یا جادویی نیست. اما تصویرگر با مهارتی جادویی کاری کرده که هم فضای واقعی داستان را حفظ کند و هم راز و رمز موفقیت ایولین را نشان دهد. فقط کافی‌ است به جلد کتاب نگاه کنیم.

دختری که بر طبل می‌کوبد، و آوای طبل که همچون آتشفشانی از رنگ، شاخه، درخت و نت‌های موسیقی به هوا بلند شده است—انگار وارد یک داستان جادویی شده‌ایم. یا تصویری که ایولین در حال نواختن قره‌نی است و صدای آن چون قطره‌های بلند آب در فضا پخش شده؛ حیواناتی که در تصویر هستند هرکدام به سویی نگاه می‌کنند؛ خرگوش و گربه به پیانویی که می‌نوازد، و مرغ و خروس‌ها به صدای قره‌نی بقیه تصاویر هم کاملاً در خدمت روایت‌اند. مثلاً در جایی از کتاب که ایولین متوجه می‌شود صداها دارند از او دور می‌شوند، تصویرگر تصویری خلق کرده که گویی او داخل یک حباب قرار گرفته است؛ حبابی که او را در حال فکر کردن نشان می‌دهد. درست است که چهره‌اش غمگین است، اما در نگاهش نوعی اراده دیده می‌شود؛ اراده‌ای برای این‌که در مسیرش، یعنی موسیقی، موفق شود.

تصویرگر در این کتاب، به نقش حمایت خانواده و حتی معلم نیز با ظرافت اشاره کرده است. در یکی از صفحه‌ها که ایولین نزد دکتر رفته، دو تصویر از او در یک قاب دیده می‌شود: یکی در کنار مادر، و یکی در کنار پدر. این ترکیب تصویری، پیام عمیقی از حضور و همراهی خانواده در لحظات سخت را منتقل می‌کند. به‌طور کلی، تصاویر کتاب پر از حرکت هستند. مثلاً در دو صفحه، ایولین را در حالت‌های گوناگون در حال نواختن طبل می‌بینیم. در همه‌ی این تصاویر، چهره‌ی او سرشار از شادی، نشاط و اعتماد به نفس است. بیشتر از این در مورد متن و تصاویر توضیح ندهیم، بهتر است تا خودتان کتاب را تهیه کنید و با خواندنش، هم به ایولین آفرین بگویید، هم به نویسنده‌ی داستان و هم به تصویرگری که چنین هنرمندانه این قصه را جان داده است.